Flatpak grafik arayüzü uygulamaları için Linux'de bir standart haline geldi. Aynı şekilde, Flathub veri tabanı da bu paketlerin paylaşılmasında bir standart haline geldi. Eğer flatpak ile tam entegrasyon sağlanırsa bir çok paketi kendi reponuza eklemekle uğraşmanıza gerek kalmaz.
Ayrıca, NixOS'in Nix paket yöneticisi de her türlü linux sistemine entegre olabiliyor ve paket havuzu Arch Linux'den daha geniş. Ancak bazı grafik arayüzü yazılımlarını (jamovi gibi) Nix'de yok. Nix paketlerinin entegrasyonu da fayda verebilir. Ben kendim, TUXEDO OS kullanıyorum, hibrit bir güncelleme sistemleri var. Sistem paketleri Ubuntu'yu takip ediyor ancak Masaüstü ormı olan KDE Plasma'yı yuvarlanan dağıtımlar kadar çok hızlı olmasa da Ubuntu gibi 6 Ay beklenmiyor, sürekli güncelleniyor, büyük güncellemeleri de 1-2 ay içerisinde veriyorlar. Timeshift gibi bir yazılımla yedek alamaya bile gerek duymuyorum. Bunun bir sebebide Konsole, Dolphin ve Ark dışındaki bütün yazılımları Flatpak olarak kuruyorum. KDE kurulumuyla gelen kendi yazılımlarını bile kaldırıp flatpak olarak tekrar indiriyorum.
Bence paketleri repoya eklemek gibi bir işe vakit ve enerji ayırmak yerine Türkiye'deki bilgisayar firmalarının BIOS'larıyla uyumu artırmaya odaklanılmalı.
Mesela, ilk laptopum Lenovo Thinkbook 15 Gen2 ARE idi ve uyumsuz olan tek şey uykudan kalkamıyordu laptop, siyah ekranda kalıyordu ve zorlama reset atmam gerekiyordu güç tuşuyla. Sonraları aylarca çözüm aradıktan sonra bir sitede "amd_iommu=off" parametresini kernel parametrelerine ekleyince düzelmişti ( https://lucraymond.net/2022/10/04/linux-fixing-suspend-resume-on-amd-renoir-lenovo-thinkbook-g2-are-on-kernel-5-19-6-0-and-up/).
Şimdi ise, Monster HUMA H4 V6.1.5 kullanıyorum, Linux kurdum ve çalışmayan şeyler:
1. BIOS'daki güç profillerini değiştirmeye yarayan Fn+F5 kısayolu çalışmıyor. Bazen ilk kurulumda KDE'nin kendi güç profilleri servisi ile çakışma oluyor ve dervisi yeniden çalıştırmak gerekiyor.
2. Fn tuşunun ne yapacağını değiştirmeyi de sadece Control Center üzerinden yapılabiliyor. Klavye kısayolu yoktu ve BIOS'da da ilgili bir ayar yok. Bunun için Control Center'ın Linux'e bir şekilde geçirilmesi gerek. Ama bu uygulamalarda BIOS'la iletişime geçmek için özel sürücüler kuruyor Windowsda.
3. Birde -yine kernel parametreleriyle alakalı sanırım- USB 3.2 portlarından biri laptopu kaptınca çalışmaya devam edebiliyor. Bunu sağlayan ayar ile kernel uyumsuz olduğu için her laptopu kapatınca ekranda 4 satır yazı geliyor ve zorla bu portu kapatıyor sanırım, burada 2-3 saniye laptopun kapanması uzuyor. Yapay zekaya sorarak çalışan bir çözüm olarak bunu elde eetmiştim:
Disable USB autosuspend:
- Temporarily test this by running the following command:
- If this resolves the issue, make it permanent by adding
usbcore.autosuspend=-1to your kernel parameters in/etc/default/grub: - Then update GRUB and reboot:
Demek istediğim, Flathub, Nix, Snap vb. varken grafik arayüzü yazılımları için kendi portunuzu idare etmekle uğraşılan emeği ve enerjiyi Türkiye'deki pazarda yer alan PC markalarıyla iletişime geçerek BIOS'lara vb. tam destek sağlanması gerekiyor. Mantıken, birisi Linux'e geçmek istediğinde her ne kadar uygulama desteği önemli olsa da ilk sırada kuruduğunda sorunsuz çalışacak mı sorusu ilk sırada geliyor.
Buna ek olarak, Monster vb. firmalarla iletişime geçerek onların Control Center gibi uygulamalarını Linux'e taşımak gibi daha önemli şeylere odaklanılmalı bence. En önemlisi de BIOS güncellemelerini sadece Windows'tan alıyorsan Linux kurmak çok büyük bir kitle için büyük bir zorluk oluyor. İlk yapılması gereken şey bu PC lerin BIOS güncellemelerini Linux üzerinden alınabilmesini sağlayacak bir çözüm bulmak olmalı diye düşünüyorum.
Sonuç olarak, TUXEDO OS mantığında, Türkiye'de Linux kurulu gelen ve sürücülerini ve BIOS güncellemelerini Linux üzerinden verebilecek bir markaya ihtiyaç var.
Bu şekilde biraz içimi dökmek istedim, saygılar.
Pisi Linux forumuna hoş geldiniz.
Pisi'nin amacı Pardus 2011'in yetim bıraktığı teknolojileri günümüzün standartlarına çalışmaktır.
Flatpak paket yöneticisi halihazırda depolarda yer almaktadır ve istediğiniz zaman yazılımsal bir hata olmadıkça kurup kullanabilirsiniz.
ThinkPad dizüstü bilgisayarınızda kullandığınız"amd_iommu=off" çekirdek parametresi belli AMD işlemcilerde varsayılan olarak açık gelen IOMMU* özelliğini çekirdek düzeyinde zorla kapatır. Bunu desteklemeyen veya düzgün destek gösteremeyen işlemciler sizin de belirttiğiniz gibi donanımsal sorunlara sebep olabilir. Ancak bu parametreyi kutudan çıkma deneyim olarak da veremeyiz, çünkü IOMMU ile düzgün çalışan AMD işlemcilerde öngörülemez sorunlara sebep olabilir.
Monster dizüstü bilgisayarınızda yaşadığınız sorunlara dair bilgiler aşağıdaki gibidir:
- BIOS'taki güç profillerinin çekirdekte sürücü desteği olması lazım ve bunu ya toplulukta söz konusu sürücüyü geliştirebilecek biri ya da fabrikadan Linux desteğini özellikle getirmek için uğraşabilecek bir ekip üstleniyor. Monster ve Casper gibi Türk bilgisayar firmaları Linux desteğiyle fazla ilgilenmedikleri için cihaza özel donanım desteği almanız pek muhtemel bir durum değil. Örneğin Casper Excalibur serisi bilgisayarlar için şu anda topluluktan genç bir arkadaşımız çekirdeğe destek getirmek için uğraşıyor ancak bunun sonuçlanması da en az bir yılı bulur.
- Control Center hakkında bahsettiğiniz durum da yine bahsettiğim olayı doğrulayan nitelikte. Bilgisayarınıza özel sürücü geliştiren biri olmadığı için bilgisayarınıza özel özellikleri kullanamıyorsunuz. Control Center'ın kurduğu sürücü büyük ihtimalle bir WMI (Windows Management Instrumentation) sürücüsü. Bunu birisinin özellikle Linux çekirdeğine portlayıp çalıştığından emin olması gerekiyor ki bilgisayarınız tam desteğe kavuşsun.
- USB 3.2 portuyla ilgili bahsettiğiniz durum bir ihtimalle BIOS'ta bir ayar olarak değiştirilebilir. Mesela Casper Excalibur dizüstü bilgisayarlarda BIOS içinde aşırı yanıltıcı bir şekilde "USB Charging Support" diye bir girdi var. Bu ayarı açarsanız bilgisayarı kapatsanız bile bilgisayardaki portlar açık kalıyor.
Üretici firmalarla sadece biz geliştiriciler iletişime geçmeye çalışırsak fazla alakadar olacaklarını sanmıyorum. Ancak siz topluluk olarak bunu dillendirir, bu firmaların başlarını sıkıştırırsanız eninde sonunda Linux için bir ekip ayırıp onun için de yeni çalışanlar almaya, özellikle Linux desteği üzerinde çalışmaya bakacaklardır.
* I/O Memory Management Unit, G/Ç Hafıza Yönetici Ünitesi, çoğunlukla sanal makinelere donanım geçişi sağlamak için kullanılır ve özellikle harici ekran kartlarını sanal makinelere bağlayıp sanallaştırılmış görüntü aygıtından daha yüksek grafik performansı almak için idealdir)
